Informacja dotycząca sezonu grypowego 2012/2013
Jesień
i zima to okres wzmożonych zachorowań na choroby górnych
dróg oddechowych. Zachorowania mogą być wywoływane przez
ponad 200 różnych gatunków wirusów. Najczęstszą przyczyną
zachorowań są wirus grypy typu A i B, wirus RS oraz wirusy
paragrypy. W porównaniu z zachorowaniami wywołanymi innymi
wirusami, zachorowania na grypę mogą wywoływać poważne
powikłania, równocześnie jednak dostępne są skuteczne
szczepienia ochronne przeciw grypie.
W Polsce sezon wzmożonych zachorowań na grypę trwa od
października do kwietnia następnego roku, przy czym szczyt
zachorowań przypada między styczniem a marcem. Rejestruje
się wtedy od kilkuset do kilku milionów zachorowań na grypę
i choroby grypopodobne.
Grypa przenosi się z osoby na osobę drogą kropelkową podczas
kichania, kaszlu
lub w wyniku bezpośredniego kontaktu ze świeżą wydzieliną z
dróg oddechowych zakażonych osób. Objawy grypy są
niecharakterystyczne, lecz najczęstsze jest gwałtowne
wystąpienie:
• objawów ogólnych – wysokiej gorączki, dreszczy, bólów
mięśni, bólów głowy (najczęściej okolicy czołowej i
zagałkowy), uczucia rozbicia i osłabienia, złego ogólnego
samopoczucia;
• objawów ze strony układu oddechowego - suchego kaszlu,
bólu gardła i nieżytu nosa (zwykle o niedużym nasileniu).
U małych dzieci obraz kliniczny może być całkowicie
niecharakterystyczny - obejmować zmienione zachowanie
dziecka, senność lub rozdrażnienie, brak apetytu, wymioty.
Choroba zwykle ustępuje samoistnie po 3-7 dniach, ale
kaszel, zmęczenie i uczucie rozbicia mogą się utrzymywać do
ok. 2 tyg. Najczęstsze powikłania grypy to zapalenia ucha
środkowego oraz angina paciorkowcowa. Grypa może prowadzić
również do ciężkich powikłań - najczęstsze to zapalenie
płuc, do rzadszych należą zapalenie mięśnia sercowego, mózgu
i opon mózgowych. Powikłania występują najczęściej u dzieci
do lat 2, osób z chorobami przewlekłymi, osób po 60 r.ż. i
kobiet w ciąży. Śmiertelność grypy sezonowej wynosi 0,1–0,5%
(tzn. umiera 1–5 na 1000 osób, które zachorowały), przy czym
90% zgonów występuje u osób po 60 r.ż.
Tak jak w przypadku innych chorób wywoływanych przez wirusy
antybiotyki są nieskuteczne i leczenie jest głównie
objawowe. Zaleca się pozostanie w domu i odpoczynek, picie
dużej ilości płynów, stosowanie niesterydowych środków
przeciwzapalnych – uwaga: u dzieci poniżej 16 r.ż. nie
należy stosować salicylanów. U małych dzieci niezwykle
istotne jest nawadnianie i obniżanie gorączki, która może
doprowadzić do wystąpienia drgawek gorączkowych. W przypadku
osób należących do grup ryzyka lekarz może zadecydować
o zastosowaniu leków antywirusowych (oseltamivir, zanamivir).
Należy jednak podkreślić, iż najskuteczniejszą metodą
uniknięcia zachorowania i związanych z nim powikłań jest
profilaktyka pod postacią corocznego szczepienia
poprzedzającego sezon zachorowań na grypę. W Polsce dostępne
są (na receptę) szczepionki przeciwko grypie produkowane
przez kilka firm. Ich skład jest zgodny z zaleceniami
Światowej Organizacji Zdrowia i obejmuje 3 szczepy wirusa,
krążące w danym sezonie.
Kwalifikację osoby do szczepienia przeprowadza lekarz, a
samo szczepienie może być wykonywane wyłącznie przez lekarza
lub pielęgniarkę. Ze względu na zmienność antygenową grypy
wynikającą ze zdolności wirusa do spontanicznych mutacji
konieczne
jest coroczne ponawianie szczepienia, aby chronić się przed
nowymi szczepami wirusa.
Osoby, u których występuje jeden lub więcej z poniższych
objawów takich jak gorączka, bóle głowy, bóle mięśni, ból
gardła, katar, dreszcze, poczucie ogólnego rozbicia - mogą
być chore na grypę. W celu zapobieżenia zachorowaniu i
dalszemu szerzeniu się grypy sezonowej zaleca się:
1. Regularne, coroczne szczepienie przeciwko grypie.
2. Regularne mycie rąk. Częste mycie rąk wodą i mydłem, a w
przypadku, gdy nie jest
to możliwe środkiem dezynfekującymi na bazie alkoholu, to
zmniejsza ryzyko zakażenia.
3. Unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi.
4. W przypadku wystąpienia objawów grypowych pozostanie w
domu, a gdy konieczne
jest przebywania poza domem - unikanie tłumu i masowych
zgromadzeń.
5. Zakrywanie ust i nosa podczas kaszlu oraz kichania,
najlepiej przy pomocy chusteczki, ewentualnie rękoma, które
następnie należy umyć wodą i mydłem lub środkiem
dezynfekującym na bazie alkoholu.
Opracowano w Departamencie Zapobiegania oraz Zwalczania
Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi Głównego Inspektoratu
Sanitarnego |