Przeziębienie? Grypa? Zdrowiej bez antybiotyków.

Leki przeciwbakteryjne (zwane antybiotykami) powszechnie uznawane są za jeden z największych wynalazków medycyny XX wieku. Dzięki antybiotykom problem chorób zakaźnych stał się możliwy
do kontrolowania i eliminowania. Jednak ogromnym problemem stało się ich powszechne nadużywanie, prowadzące do niebezpiecznego narastania oporności bakterii na leki. Oznacza to, że jeśli dalej będziemy niewłaściwie stosować i nadużywać tej grupy leków to możemy zostać, a z pewnością nasze dzieci i wnuki bez skutecznej broni w walce z zakażeniami.
Przypomnijmy, że antybiotyki nie działają na wirusy. Wirusy są odpowiedzialne za przeziębienie, grypę, ostre zapalenie oskrzeli, większość przyczyn kaszlu i większość zapaleń gardła. Leczenie zwykłego przeziębienia antybiotykiem nie przyspiesza ustąpienia objawów.
Poniżej prezentujemy kilka najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi dot. antybiotyków, pochodzących ze strony www.antybiotyki.edu.pl .

Co to są antybiotyki?
Antybiotyki są lekami stosowanymi w leczeniu wszelkiego rodzaju zakażeń bakteryjnych, ułatwiając organizmowi gospodarza ich opanowanie.
Antybiotyki – kiedy brać, a kiedy nie brać?
Antybiotyki stosuje się w leczeniu infekcji bakteryjnych (jak również grzybiczych, które są znacznie rzadsze). Zalecane jest jednak, by najpierw wykonać posiew materiału od chorego (np. krwi, moczu, wymazu z gardła) w celu określenia jaka bakteria jest odpowiedzialna za zakażenie i jaka jest jej wrażliwość na antybiotyki. Na podstawie antybiogramu można dokonać najwłaściwszego doboru antybiotyku.
W niektórych przypadkach lekarz na podstawie stwierdzanych objawów u pacjenta i aktualnej sytuacji epidemiologicznej jest w stanie ustalić przyczynę zakażenia i odpowiedzieć na pytanie, czy ma do czynienia z zakażeniem bakteryjnym, grzybiczym czy wirusowym. Oczywiście w przypadku ustalenia zakażenia wirusowego antybiotyk nie jest potrzebny.

Czym jest oporność na antybiotyki i skąd się bierze?
Jeśli antybiotyk nie zabija albo nie hamuje namnażania się bakterii, to o takim szczepie bakteryjnym mówimy, że jest on oporny na dany antybiotyk, a leczenie tym lekiem jest nieskuteczne. Oporność może być naturalna lub nabyta. Niemal każdy gatunek bakterii jest z natury oporny na jakąś grupę antybiotyków. Głównym źródłem problemów jest jednak nabywanie oporności przez szczepy bakterii wywołujących zakażenia, czemu sprzyja intensywne stosowanie antybiotyków.

Czy antybiotyki działają na wirusy - np. wirusa grypy?
W infekcjach wirusowych leczenie antybiotykami nie ma sensu, ponieważ nie działają na wirusy i nie leczą chorób przez nie wywoływanych. Nawet bardzo złe samopoczucie lub wysoka gorączka podczas infekcji wirusowej nie są żadnym uzasadnieniem do sięgnięcia po antybiotyk. Grypie można zapobiegać przez coroczne szczepienia a w razie wskazania lekarskiego zastosować przepisany przez niego lek.
W niewielkim odsetku przypadków może dojść po zakażeniu wirusowym do nadkażenia bakteryjnego i wtedy antybiotyk może okazać się zasadny.

Emilia Naruszewicz
Promocja Zdrowia i Oświata Zdrowotna
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Olecku